SGP mag vrouwen niet discrimineren, Vrouwenverdrag heeft rechtstreekse werking

Vanochtend was de definitieve uitspraak in de zaak van onder meer het Proefprocessenfonds Clara Wichmann tegen de Staat over het uitsluiten van vrouwen door de SGP.
En de uitspraak is volstrekt helder. Ik citeer de samenvatting die de Hoge Raad zelf geeft:

De Hoge Raad heeft beslist dat het VN-Vrouwenverdrag ‘rechtstreekse werking’ heeft. Dat betekent dat burgers, dus ook de eisende partijen, zich op de regels van dat verdrag kunnen beroepen. Dat verdrag verplicht de Staat er effectief voor te zorgen dat vrouwen volwaardig aan politieke partijen kunnen deelnemen. De Staat moet er dan ook voor zorgen dat vrouwen zich via de politieke partijen kandidaat kunnen stellen op kieslijsten. De Staat heeft daarbij in beginsel geen ruimte voor een eigen belangenafweging.

Dit wordt niet anders doordat de SGP haar standpunt baseert op haar godsdienstige overtuiging. Het grondrecht van vrijheid van godsdienst geeft haar weliswaar het recht haar standpunt uit te dragen. Maar in een democratische rechtsstaat mag aan politieke beginselen en programma’s slechts praktische uitvoering worden gegeven binnen de grenzen die wetten en verdragen daaraan stellen, ook als die beginselen godsdienstig of levensbeschouwelijk van aard zijn. Het actief en het passief kiesrecht zijn essentieel voor het democratische gehalte van de vertegenwoordigende organen. Daarom is het onaanvaardbaar dat een politieke groepering bij het samenstellen van kandidatenlijsten in strijd handelt met het grondrecht dat de kiesrechten van alle burgers waarborgt. Dat geldt ook als dit berust op een godsdienstige of levensbeschouwelijke overtuiging. Een democratische rechtsorde eist tolerantie ten opzichte van religieuze overtuigingen, maar dat belet niet dat de rechter uitspreekt dat de wijze waarop de SGP bij de kandidaatstelling haar opvattingen in praktijk brengt, niet aanvaardbaar is.

De SGP zaak werd in 2003 door het proefprocessenfonds gestart, in de tijd dat ik directeur was van het Clara Wichmann Instituut. Ik heb er toen veel over meegedacht, meegepraat en aan mee-georganiseerd. Het voelt dan ook wel voor een klein beetje als mijn overwinning. Maar het is vooral een overwinning van het recht. Dat heeft gezegevierd.

Graag draag ik de overwinning op aan Elsbeth Boor, in 2003 coördinator van het proefprocessenfonds, en de motor achter deze procedure. Helaas heeft zij de uiteindelijke zege niet mee mogen maken; ze overleed in 2007.