Autonomie en vrouwenrechten

Op 15 oktober mag ik bij de Vereniging voor Vrouw en Recht Clara Wichmann een inleiding houden op het jaarlijkse congres, dat dit jaar het thema zelfbeschikkingsrecht van vrouwen heeft meegekregen. Dat ze mij vroegen was min of meer een noodgreep; er was nog iemand nodig voor de algemene inleiding, en als oud-voorzitter ben je nog wel eens bereid om dan maar de redder in nood te zijn.
Ik heb weinig tijd om een doorwrocht verhaal voor te bereiden (op een onderwerp dat niet specifiek het mijne is), zodat ik me tot de strategie zal wenden om vooral veel vragen op te werpen. Wat is autonomie eigenlijk? Bestaat er wel een individueel zelfbeschikkingsrecht, en zo ja, is dat algemeen en universeel?
Bij welke issues speelt zelfbeschikkingsrecht een rol (baas in eigen buik plopt natuurlijk gelijk op in mijn gedachten) en is het concept autonomie daar nodig of handig om vrouwenrechten beter te kunnen waarborgen, of kan dat ook/beter op een andere manier?
Interessante vragen, waarbij het antwoord misschien wel minder eenduidig is dan je op het eerste gezicht zou vermoeden.
Met vragen stellen kom ik een heel eind voor mijn inleiding, maar voor tips over interessante schrijfsels (mits niet te lang) over autonomie en individueel zelfbeschikkingsrecht (al dan niet van vrouwen houd ik me aanbevolen!!!
Het congres staat trouwens ook open voor niet leden; je kunt je hier aanmelden.

Bezoek met FemNet de Tweede Kamer

Zoals beloofd wat meer informatie over de verschillende FemNet-activiteiten deze herfst. Te beginnen met het bezoek aan de Tweede Kamer op 13 oktober:

Programma:

11.00 - 12.30 uur: bijwonen fractievergadering
12.30 - 13.15 uur: lunchen met het E-team (Emancipatie-team) van de fractie; o.a. Ineke van Gent en Christel Kohlman. Gesprek over initiatiefwet Langdurend zorgverlof
13.15 - 14.00 uur: gesprek met Naïma Azough en Peter van Dijk over justitie en emancipatie, zoals juridisch ouderschap mee-moeder, gevolgen versoepeling erfrecht voor vrouwen en de gevolgen van de wijziging Vreemdelingenwet 2000 voor vrouwelijke asielzoekers
14.00 - 15.00 uur: Publieke tribune: vragenuur Tweede Kamer

Aanmelden voor 11 oktober: Femnet@groenlinks.nl
Vooraf aanmelden is verplicht vanwege het beperkte aantal plaatsen en de beveiliging van de Tweede Kamer. Na aanmelding krijg je bericht over tijdstip en plaats van verzamelen.

Deelnemers aan dit bezoek dienen zich een beetje in te lezen op een van de onderwerpen die aan de orde zullen komen.

Bestel ons boek!

Op 28 oktober zal het boek Vrouw en Recht, de beweging, de mensen, de issues gepresenteerd worden. Maar je het is nu al te bestellen bij de uitgever.
Op de site van AUP wordt het met de volgende tekst aangeprezen:

Margreet de Boer, Marjan Wijers
Vrouw en recht
De beweging, de mensen, de issues

Vrouw en recht wordt uitgegeven vijf jaar nadat het Clara Wichmann Instituut, het expertisecentrum voor vrouw en recht, zijn deuren heeft gesloten. Het boek geeft door middel van (korte) artikelen, interviews en columnachtige essays een kijkje in de wereld van vrouw en recht. Daarbij wordt ingegaan op de geschiedenis, maar ook actuele thema’s komen aan de orde, evenals de bevlogenheid van mensen die zich sterk maakten en maken voor vrouwenrechten. Het boek is rijk geïllustreerd.

Margreet de Boer en Marjan Wijers waren beiden tot 2004 werkzaam bij het Clara Wichmann Instituut, en werken momenteel allebei als zelfstandig onderzoeker op het gebied van vrouw en recht en mensenrechten.

Je kunt hier aangeven dat je op de hoogte gehouden wilt worden van de verschijning.

Een kijkje bij de jeugdpsychiatrie

Sinds een paar jaar ben ik lid van de Raad van Toezicht van Triversum, een instelling voor kinder- en jeugdpsychiatrie in Noord-Holland. Met mijn medetoezichthouders vergader ik een aantal keer per jaar. Vaak gaat dat over managementzaken: geld en en de gevolgen van nieuwe financieringssystematieken en bezuinigingen op de zorg die vertaald moeten worden naar efficiënter werken in de organisatie. Daarbij komt dan wel aan de orde hoe we zorgen dat de kwaliteit van de zorg en de behandelingen overeind kan blijven, en liefst nog verbeterd kan worden, maar over de core-business van de instelling, de hulp die er geboden wordt aan kinderen en jongeren gaat het eigenlijk nooit. Terwijl dat natuurlijk wel is waar het om gaat. Daarom vind ik het belangrijk om als toezichthouder af en toe een kijkje in de keuken te kunnen nemen. Door af en toe eens een vergadering van de cliëntenraad bij te wonen, of, zoals vandaag, door een open dag te bezoeken.
Vandaag was de open dag van de (dag)klinische psychotherapie 'de Spiegel', een afdeling waar jongeren van 14-21 jaar eerst ongeveer een half jaar opgenomen zijn (klinische behandeling), en daarna nog ongeveer een half jaar dag-klinisch (overdag therapie en school, 's avonds naar huis).
Samen met ouders, broers en zussen van jongeren die op deze afdeling wonen / in de dagkliniek zitten maakten we vanmiddag kennis met een aantal therapievormen die ze aangeboden krijgen: groeps-psychotherapie en psycho-drama, creatieve therapie en Psycho-motorische therapie. En niet door alleen maar naar een verhaaltje te luisteren, maar door het te zien en te doen. Zo heb ik bij creatieve therapie een ruimte getekend waarin ik me thuis voel (zie foto), en bij PMT in de gymzaal 'socio-bal' gespeeld. En steeds met de uitleg erbij op welke manier de therapievormen gebruikt worden om de jongeren inzicht te geven in hun problematiek, en hen te leren met hun problemen om te gaan en andere handelingsstrategieen te ontwikkelen.
Heel nuttig en leerzaam om te zien.
Maar wat toch wel het mooiste is om te zien is hoe de jongeren, die allemaal met een behoorlijke problematiek te kampen hebben (gehad), kunnen en durven praten over het wonen in de leefgroep en over de verschillende therapievormen. Veel positieve geluiden, met hier en daar wat kritische kanttekeningen, die wat mij betreft alleen maar aangeven dat de afdeling zo veilig is dat de jongeren ook kritiek kunnen leveren.
Een leerzame dag. Ik weet weer waarvoor ik het doe, dat toezicht houden.

Evenwichtige uitspraak Hof Den Haag over ouderlijk gezag

In de afgelopen jaren is van verschillende kanten kritiek geuit op de Nederlandse familie-rechtsraak, inhoudende dat familierechters in hun uitspraken onvoldoende rekening houden met huiselijk geweld. Zie onder meer de website van Stichting Zijweg. Begin 2008 organiseerde ik samen met het Verweij Jonker Instituut een expertmeeting over dit onderwerp. Op deze expertmeeting werd geconstateerd dat familierechters vrijwel nooit eenhoofdig ouderlijk gezag toewijzen, ook niet in die gevallen waarin (bijvoorbeeld op grond van huiselijk geweld) omgang wordt ontzegd. In de conclusies van de expertmeeting werd daarover gezegd dat er minder rigide uitgegaan zou moeten worden van gezamenlijk gezag, en dat als er gronden zijn om omgang te ontzeggen, het uitgangspunt omgedraaid zou moeten worden: in plaats van 'gezamenlijk gezag, tenzij' zou het dan moeten worden: 'eenhoofdig gezag, tenzij'.
Inmiddels is er een uitspraak van het Hof in Den Haag, waarin in een zaak waarin huiselijk geweld speelde eenhoofdig gezag is toegekend. Hierbij is getoetst aan de criteria van de nieuwe wet bevordering voortgezet ouderschap.
Een citaat uit deze uitspraak:

Gezamenlijk gezag vereist dat de vader en de moeder in staat zijn tot een behoorlijke gezamenlijke gezagsuitoefening en dat zij beslissingen van enig belang over de minderjarigen in gezamenlijk overleg kunnen nemen, althans dat zij tenminste in staat zijn vooraf afspraken te maken over situaties die zich rond de minderjarigen kunnen voordoen, zodanig dat de minderjarigen niet klem of verloren raken tussen hen. Het hof stelt voorop dat het voor de minderjarigen van bijzonder belang is om in een veilige en evenwichtige leefomgeving op te groeien.

en dan:

Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is het hof voldoende gebleken dat de verhouding tussen de vader en de moeder als gevolg van traumatische ervaringen in de voormalige gezinssituatie ernstig is beschadigd. De moeder heeft de vicieuze cirkel van huiselijk geweld op eigen kracht doorbroken door met de minderjarigen bij de vader weg te gaan. Inmiddels zijn de moeder en de minderjarigen, in verband met de angst die hen nog steeds beheerst, woonachtig op een voor de vader onbekend adres. Van communicatie tussen de vader en de moeder is op dit moment dan ook geen sprake. Naar het oordeel van het hof kan, gezien dit turbulente verleden, ook niet van de moeder gevergd worden dat zij binnen afzienbare tijd met de vader in overleg treedt, te minder nu het hof ter zitting is gebleken dat de vader voortdurend een eigen rol opeist en zich onvoldoende bewust is van de gevolgen van zijn opstelling en zijn handelen voor de moeder en de minderjarigen.
Gelet op het voorgaande is het hof van oordeel dat de communicatieproblemen tussen de vader en de moeder van dien aard zijn dat er bij gezamenlijk gezag een onaanvaardbaar risico bestaat dat de stabiliteit waarin de moeder en de minderjarigen nu leven wordt verstoord en dat de minderjarigen klem of verloren raken tussen de vader en de moeder. Het hof zal het verzoek van vader tot instandhouding van het gezamenlijk gezag dan ook afwijzen.

Wat mij betreft een mooie, evenwichtige uitspraak, waarbij het belang van het kind echt centraal staat.

FemNet in de herfst

Komende maanden veel leuke en natuurlijk nuttige activiteiten van FemNet, het feministisch netwerk van GroenLinks.
Op 13 oktober: excursie naar de Tweede Kamer met bezoek aan de GroenLinks fractie
Op 29 oktober: FemNetbijeenkomst over het afschaffen van sekse als juridisch onderscheid
Op 31 oktober: Bijeenkomst over migratie (ism Kleurrijk Platform, werkgroep Noord-Zuid en Europa-werkgroep)
En dan verschijnt dit najaar ook nog de notitie Zin in seksuele vrijheid (FemNet, RozeLinks en DWARS)
Over de inhoud van een en ander binnenkort meer.
Nieuwsgierig? Kijk op de FemNet-website, en meld je op femnet@groenlinks.nl als FemNet-lid; je ontvangt dan alle uitnodigingen

Uit de kast, uit de klas

In navolging van Mathieu roep ik iedereen op de petitie 'uit de kast, uit de klas' te tekenen. De petitie roept regering en parlement op om een einde te maken aan de wetgeving die discriminatie van homoseksuele docenten door scholen nog steeds toestaat. Je kunt hier tekenen. De teller staat inmiddels boven de 13.000.

Meer over Femke en de Islam

Simon Otjes schreef vandaag een naar mijn mening nogal demagogische reactie (van dik hout snijdt men planken) op de tamelijk genuanceerde blog van Brechtje, waar ik eerder al (in grote lijnen instemmend) op reageerde.
Het onder ogen zien dat de rechtspositie van vrouwen er in islamitische landen over het algemeen slecht vanaf komt en dat ook in Nederland het islamitisch geloof wordt gebruikt als argument om vrouwen bepaalde vrijheden te ontzeggen is niet hetzelfde als 'de islam als probleem zien' of 'alle moslims over een kam scheren'.
In het debat over vrouwenrechten kun je religie niet negeren; ook de islam niet. In je analyse en in je oplossingen moet je nadenken over de rol van het geloof, net zo goed als je over de rol van de cultuur nadenkt (en vaak zijn deze twee ernstig verweven). En waarom zou je dan wel kritiek op de cultuur-elementen mogen hebben en niet op de geloof-elementen? Is geloof eigenlijk wel iets anders dan cultuur, in de manier waarop het opvattingen en gedragspatronen van mensen bepaalt?
En natuurlijk is 'de islam' niet overal hetzelfde. En nog gelukkiger is er ook binnen de islam en de moslim-gemeenschap steeds meer discussie over de positie van vrouwen in de islam. Moslima's nemen stelling tegen achterstelling van vrouwen, en tegen gebruiken die vaak met een beroep op het geloof worden gerechtvaardigd, zoals meisjesbenijdenis, eergerelateerd geweld en uithuwelijking. Zij betogen dat binnen de islam geen plaats is voor vrouwenonderdrukking. In die strijd verdienen ze onze steun, of ze nu strijden met een hoofddoek op of zonder.
Maar ontkennen dat het geloof of de aan het geloof gekoppelde cultuur een rol speelt is je hoofd in het zand steken.

Zoals gezegd: op de FemNet bijeenkomst van woensdag a.s. maken we graag wat tijd vrij voor deze discussie.

Reactie op bestelde blog: Femke en de Islam

Toch leuk, dat je een blog bestelt en dat die er dan een halve dag later ook komt. Gisteren vroeg ik Brechtje via Twitter of ze niet een leuk blog kon schrijven over het interview met Femke, waarin ze zich uitspreekt over vrouwenonderdrukking in de Islam. En zojuist bij het opstarten van de computer: voilá, het gevraagde blog.
Hieronder mijn korte reactie:

Dank je wel, voor deze blog 'op bestelling'.
Ik ben het met je eens: we mogen en moeten onze ogen niet sluiten voor de vrouwenonderdrukking in 'de Islam'. We moeten daar iets van vinden (vrouwenrechten gaan boven religie, inderdaad), en moeten er vooral ook de discussie over aangaan met vrouwen (en mannen) binnen de Islam.
Wat ik lastiger vind is om dit 1 op 1 te vertalen naar veroordelen van iemand omdat ze een hoofddoek (of wat dan ook) draagt. Gelukkig doet Femke dat in het interview ook niet. Ze zet de individuele rechten van vrouwen daarin voorop, en voegt er aan toe dat zij het liefst ziet dat alle vrouwen hoofddoekloos door het leven gaan. En dat mag ze vinden.

En komende woensdag is er een bijeenkomst van het FemNet (16 september, 19 uur, partijbureau). Dan kunnen we het er verder over hebben.

Hallo Kezban zoekt vrijwilligers

Als projectcoördinator van het project Hallo Kezban ben ik op dit moment op zoek naar aanvulling van de vrijwilligersgroep. Daarvoor wordt nu onderstaande oproep verspreid:

Hallo Kezban zoekt nieuwe vrijwilligers


Binnenkort gaat de website Hallo Kezban online (www.hallokezban.nl). Deze website biedt meiden en vrouwen met verschillende achtergronden informatie over eer en relaties. Wat betekent het voor jou wanneer je familie uit cultuur komt waarin eer heel belangrijk is? Wat zijn je mogelijkheden en je rechten, wat kun je doen als je in de knel zit? Hierover is informatie op de website te vinden. Daarnaast is er de mogelijkheid om via het forum ervaringen uit te wisselen, en kunnen bezoekers van de site anoniem vragen stellen aan vrijwilligers. Een groep getrainde vrijwilligers staat klaar om de vragen te beantwoorden en het forum te beheren.
In november zal de website officieel gelanceerd worden, en start een publiciteitscampagne. We verwachten dan veel vragen. Hallo Kezban is daarom op zoek naar ongeveer zes extra vrijwilligers.

Ben je afkomstig uit een cultuur waarin eer een belangrijke rol speelt, en weet je iets van de problemen die dat voor meiden en vrouwen meebrengt? Wil je je inzetten voor meiden en vrouwen die in de knel zitten? Wil je graag met een enthousiaste groep vrijwilligers werken, maar toch zelf kunnen bepalen waar en wanneer je werkt? Heb je een computer met internet-toegang? Kun je gedurende de week tijd vrijmaken om vanaf je eigen computer vragen te beantwoorden? Ben je bereid om trainingen te volgen?

In oktober start de training van de nieuwe vrijwilligers. De trainingsdagen zijn zaterdag 3 oktober, zaterdag 10 oktober en vrijdag 16 oktober.
Van (nieuwe) vrijwilligers wordt verwacht dat zij aan alle trainingsdagen meedoen.

Vrijwilligers kunnen na de training direct aan de slag; er wordt een rooster gemaakt voor het beantwoorden van de vragen en het beheren van het forum.
Vrijwilligers ontvangen een vrijwilligersvergoeding.

Informatie en aanmeldingen: Margreet de Boer, projectcoordinator Hallo kezban: margreet@projectsonwomensrights, tel 0655344791

Interesse? Ken je mensen die interesse hebben? Laat het me zo snel mogelijk weten!